Hemelvaartexcursie Zeeland 2011

Inleiding (door Peter Noy)

Dit jaar alweer de 18e editie van deze vierdaagse voorjaarsexcursie! Op donderdagochtend 2 juni jl. (Hemelvaartsdag) vertrokken 32 enthousiaste vogelaars richting Domburg. Vanwege de variatie in gebieden was de provincie Zeeland weer aan de beurt. In 2007 hebben we in Stayokay Domburg een schitterend vierdaags verblijf gehad. De verwachtingen voor dit jaar waren dus weer hooggespannen. Aangezien het Hemelvaartweekend erg gewild is bij het grote publiek, had ik deze locatie in juli 2010 al gereserveerd. Hoewel de tarieven ieder jaar weer flink onder druk staan, lukt het meestal toch om voor een acceptabel bedrag (€ 170,-) deze vierdaagse reis op basis van volpension te organiseren. Helaas kon Vera Brounts niet meegaan in verband met familieomstandigheden. Stayokay Domburg, deze luxe accommodatie is ondergebracht in een verbouwd kasteel, genaamd ‘Kasteel Westhove’ en ligt tussen Oost-Kapelle en Domburg in op nog geen steenworp afstand van het Noordzeestrand. De slaapkamers waarin we sliepen waren (op één na) ondergebracht in het mooie Koetshuis. Voor Vogelwachtbegrippen redelijk luxe (we zijn wel eens minder gewend). Van hieruit konden we gemakkelijk (met de auto) de verschillende vogelgebieden bereiken op Noord-Beveland. Maar ook Neeltje Jans (op de Oosterscheldekering), de Plompetoren en Prunjepolder op Schouwen-Duiveland. Ook kon men ’s morgens nog vóór het ontbijt of na het avondeten een wandeling maken in het naburige bos of naar het Noordzeestrand. Kortom een idyllische locatie, c.q. entourage waar het goed toeven was. In 2007 kwamen we aan maar liefst 111 vogelsoorten, waaronder de zeldzame Zwarte Zeekoet. Ook dit jaar behaalden we een respectabel aantal van 109 soorten in vier dagen. Enkele opvallende (mooie) soorten zijn: Bruine Kiekendief, Lepelaar, Ooievaar, Grote Zilverreiger, Dwergstern, Grote Stern, Zwartkopmeeuw en de zeer zeldzame Grote Geelpootruiter. Wat opviel is dat ook in de provincie Zeeland de droogte heeft toegeslagen. Waar in 2007 nog diverse plas-/drasgebieden vele vogelsoorten herbergden, zie je nu kale, droge vlaktes waar voor een vogelaar minder te zien valt (denk aan het gebied ten noorden van Vrouwenpolder). Tot slot… Een geslaagd lang weekend (zonnig en 20 tot 25 graden), waar veel Vogelwachters van genoten hebben. Het versterkt de banden binnen de club. Naast vogels kijken, geniet men ook van de onderlinge contacten, het fietsen, lekkere eten en… niet te vergeten het pilsje of wijntje ’s avonds aan de bar.

Groepsfoto

Deelnemers Hemelvaartexcursie 2011

Wie gingen er mee? Jan van Bergen, Simone van de Burgt, Harrie Clemens, Lambert Cox, Martien van Dooren en Dieny Fleuren, Tiny en Francien van den Elsen, Bert van Ginkel, John Hermans, Petra Hermens, Lenie van Heusden, Sjoukje van den Heuvel, Leo van den Heuvel, Conny Koenen, Els van der Leest, Rien de Mol, Sjan en Peter Noy, Marlies Noy, Noud en Ria van de Rakt, Lies Schoenmakers, Lambert en Hermien Verkuijlen, Arend Vermaat, Theo en Dorien Versteegden, Annie Vervest, Alexander Vesters en Peter en Tonny Vlamings.

Donderdag 2 juni 2011 (door Harrie Clemens)

Na een laatste mailtje ‘Nog vier nachtjes slapen’ van baas Peter, had ik afgesproken met mijn vrouw dat ze me donderdag ’s morgens om negen uur weg zou brengen naar de Groenhoeve. Gelukkig stond er op de kalender dat we er om kwart voor acht moesten zijn, anders was ik te laat geweest. Tot mijn grote verbazing bleek ik de enige nieuweling te zijn, alle andere deelnemers waren al vaker mee geweest op voorjaars- of najaarsexcursie. Rond een uur of acht vertrokken de negen auto’s in groepjes van drie. Onze groep verloor de achterste auto bij de eerste de beste stoplichten. Die zien we nooit meer terug dachten we. Onderweg zagen we links en rechts nog andere auto’s en blijkbaar zijn we redelijk dicht bij elkaar in de buurt gebleven want tussen kwart over tien en half elf had iedereen het kasteeltje gevonden. Het verloren schaap van onze groep bleek als eerste aangekomen te zijn. Zo zie je maar weer. Een kantoortje werd omgedoopt tot tassenkluis waar iedereen tijdelijk zijn of haar spullen veilig kon opbergen tot we op de kamers konden. Meteen daarna iedereen weer in de auto’s met verrekijkers, fototoestellen, lenzen, statieven, vogelboeken, spotting scopes, schuiltenten, plattegronden, hooggespannen verwachtingen en alle andere attributen van een zichzelf respecterende vogelaar. We reden naar Neeltje Jans waar aan het eind van een lange weg een vogelkijkhut stond. Er was onderweg zoveel te zien en te fotograferen dat ik te laat bij de hut was om de zeehondjes te zien. Nou kunnen de meeste zeehondjes erg slecht vliegen dus die interesseren me toch al niet zo, maar ik had ook enkele vogelsoorten gemist. Jammer, maar dat werd later die dag en de volgende dagen goedgemaakt. Mijn levenslijst kan ik uitbreiden met een stuk of twintig nieuwe soorten. De groep was geweldig. Voor de helft mannen en de andere helft dat waren de meisjes. Met kleine plagerijtjes, flirtjes, grappen en grollen werd het een supergezellige dag. De mannen bleken nog net iets fanatieker te zijn bij de jacht op zoveel mogelijk soorten en plaatjes. Maar het werd nooit een wedstrijd, het bleef leuk. Na Neeltje Jans zouden we gaan koffie drinken in Burgh-Haamstede maar doordat er hoop gloorde om aan de andere kant van Neeltje Jans een bijzondere.... nou ja, iets, te zien stonden we aan de verkeerde kant van de sluis een tijdje te wachten tot alle plezierbootjes met veel plezier waren weggevaren en nieuwe bootjes de sluis weer plezierig hadden gevuld. Uit puur enthousiasme zijn we zonder koffie meteen doorgereden naar de Stompetoren. Onderweg werden we vermaakt door de capriolen van een prachtige Bruine Kiekendief. Het totaal aantal soorten vogels schijnt volgens de kenners niet zo hoog te zijn als had kunnen zijn, maar ik was niet ontevreden over de aantallen. Mijn speciaal voor deze reis aangeschafte camera hield zich prima en iedereen probeerde me te leren fotograferen, met allerlei tips over sluitertijden, iso’s, diafragma’s, Av’s, Tv’s, P’s en A’s en wat er nog meer verborgen zit onder al die knopjes. Misschien dat ik er volgend jaar iets van snap, want dat ik vaker meega is wel duidelijk.

Stayokay Domburg “Kasteel Westhove” ©Martien van Dooren

Oosterscheldedam ©Martien van Dooren

Neeltje Jans ©Martien van Dooren

Vrijdag 3 juni 2011 (door John Hermans)

Vandaag staat een autorondrit op het programma. We begonnen op Noord-Beveland. Hier staat in de buurt van Wissenkerke een nieuwe schuilhut die we als eerste bezocht hebben. In een klein meertje zat van alles. Slobeenden, een Fuut met een jong die mooi bovenop de rug van een van de ouders meereed, Krakeend, met zijn zwarte kont, Knobbelzwaan, Grauwe Gans, Tafeleend en enkele Kluten. Met hun zwart witte verenkleed een sieraad om te zien. Gelukkig hebben we deze soort nog in redelijke aantallen in Nederland broedend. In veel andere landen is dit een zeldzaamheid. In het rietveld in de omgeving zagen we een Rietgors, Rietzanger, Braamsluiper, Putters en heel kort een Blauwborst. Aan de binnenzijde van het gebiedje zagen we een Bruine Kiekendief vliegen boven de Kleine Karekietjes en de Bergeenden die jongen hadden. Je ziet dat de oudervogels niet gerust zijn als de Bruine Kiekendief overvliegt en met recht want als de Kiekendief de kans krijgt verdwijnt ook een klein Bergeendje in de maag van de Kiekendief. Een eind verderop kwamen we bij een natuurgebied (’s Gravenhoek Inlaag, red.) met drie eilandjes waarop een groot aantal vogels zat te broeden. De meeste vogels die er zaten waren Kokmeeuwen en Visdieven, maar we zagen hier ook mooi een Geoorde Fuut en een Smient. Helaas nu geen Zwartkopmeeuw, die we hier enkele jaren geleden zagen tijdens de voorjaarexcursie. Daarna doorgereden naar het Bokkegat. Hier zat volgens Waarneming.nl een Grote Geelpootruiter al tijden, maar de laatste dagen was de vogel niet gemeld. We waren goed en wel uit de auto toen een vogelaar ons de Grote Geelpootruiter aanwees, een bijzondere waarneming. De Grote Geelpootruiter hoort thuis in Noord-Amerika en is slechts een enkele keer in Nederland waargenomen. Op de een of andere manier verdwalen deze vogels en dit exemplaar is dus in Nederland terecht gekomen. De soort toont veel gelijkenis met de Zwarte Ruiter, wadend door het water en links en rechts van het oppervlakte insecten plukkend. Zoals zijn naam al aangeeft is de soort te herkennen aan zijn gele poten. Na deze mooie waarneming zagen we hier ook nog de Kleine Plevier en Bontbekplevier. Goed konden we het verschil zien in de kleur van de poten (Bontbek heeft oranje poten, Kleine heeft beige poten) en in de snavel. (Kleine Plevier zwarte snavel, Bontbek een bonte snavel). Intussen was het al na de middag dus tijd voor een terras of iets van gelijke aard. Voor velen werd dit een terras in Colijnsplaat maar wij (vier personen) togen naar de visboer die uitstekende kibbeling verkocht. Na dit intermezzo zijn we de Zeelandbrug over gereden en op Schouwen-Duiveland hebben we de Prunjepolder bezocht. Dit is in de herfst, winter en vroege voorjaar de plaats om allerlei vogels te spotten. Begin juni is het overal wat minder, maar toch blijft het nog zeer de moeite waard. Het natuurgebied was een aantal jaren gelden nog saai landbouwgebied, maar door ‘Plan Tureluur’ is hier veel landbouw verdwenen. De bovengrond is op veel plaatsen weggehaald zodat je een plasdrasgebied krijgt. Omdat je hier nog veel invloed van de zee hebt, is het een brak gebied waar een aantal soorten zich goed thuis voelt. Als eerste zou ik de Kluut willen benoemen, die we hier overal zagen met kleine jongen. Je zag hier al dat, ondanks de geringe lengte, de snavels omhoog staken. Diverse Lepelaars waden hier door het water en voeden zich met de verschillende soorten stekelbaarsjes. Ook de laatste Rosse Grutto’s, Zilverplevieren en Bonte Strandlopers zagen we hier. De Zilverplevier zelfs nog in redelijke aantallen. Dit zijn soorten die boven in Siberië broeden, dus ze hebben nog een lange weg te gaan, maar het kunnen ook de jonge vogels van vorig jaar zijn die nog niet meedoen in het broedproces. In ieder geval duurt het nog minstens vier weken voor ze in Siberië zijn. Verder heb je hier ook een grote kolonie Grote Sterns. Met hun zwarte snavel met een heel klein wit puntje zijn ze goed te onderscheiden van de Visdiefjes die een rode snavel hebben. Als laatste hebben we die dag de overzijde van de Prunjepolder bezocht (de Prunjepolder ligt links en rechts van de doorgaande weg van Zierikzee naar Serooskerke). Hier heb je een uitkijkscherm waar we weer een aantal Kluten met jongen zagen en ook een grote groep Brandganzen met jongen. Het is niet te hopen dat minister Bleeker deze ganzen in een natuurgebied ook al wil afmaken. Inmiddels was het vijf uur in de middag, dus tijd om naar ons kasteel in Domburg te gaan om hier nog voor het eten een lekker pilsje weg te drinken. Deze traditie moeten we er zeker in houden. ’s Avonds hebben we nog langs de kust gelopen en hier zagen en hoorden we weer de Sprinkhaanzanger die we de vorige dag al ontdekt hadden. Ik ben normaal gewend dat Sprinkhaanzangers in vochtige bosjes broeden met open struweel, maar deze vogel zat in de droge duinen met enkele lage bosjes. Schijnbaar is hier zo veel voedsel aanwezig dat ze er broeden ondanks het feit dat het gebied misschien iets minder geschikt is. Alles bij elkaar een mooie dag met zelfs voor mij een bijzondere waarneming: de Grote Geelpootruiter (in Alaska heb ik veel Kleine Geelpootruiters gezien)!

Bergeend ©Martien van Dooren

Kleine Zilverreiger ©Martien van Dooren

Bruine Kiekendief copy;Martien van Dooren

Pauze met een ijsje ©Martien van Dooren

Lepelaars ©Martien van Dooren

De Plompe Toren van Koudekerke ©Martien van Dooren

Zaterdag 4 juni 2011 (door Arend Vermaat)

Op de vroege zaterdagochtend heeft Lambert Cox een geslaagde poging ondernomen om de Sprinkhaanzanger bij de strandopgang te filmen. Daar is hij altijd vroeg voor op, want voor het ontbijt is hij altijd weer terug. Zelf heb ik voor het ontbijt ook een wandelingetje gemaakt en de Zomertortel niet alleen gehoord, maar nu ook in de kale boom voor het Kasteel kunnen zien. Alleen wel ver weg om te kunnen genieten van deze fraaie duivensoort. Na het ontbijt mogen we al op de groepsfoto. Dat is nodig om iedereen op de foto te kunnen krijgen, want Rien moet vandaag al terug. De meesten van ons gaan vandaag fietsen, die we in het dorp Domburg op mogen halen. Vandaag is het ringsteken in Domburg, en daar komt een boel volk op af en natuurlijk is de Dorpsstraat dan afgesloten. Parkeren lukt gelukkig op korte afstand op een braakliggend terrein. Het ringsteken is voor de deur van de fietsverhuurder, die voor ons een zeer gevarieerde verzameling fietsen heeft. Er zitten zelfs merken tussen waar ik nog nooit van gehoord heb. Met de fietsen gaan we onze spullen weer bij de auto ophalen om vervolgens de route door de duinen te zoeken. Zo komen we weer vlak langs het Kasteel en fietsen we verder noordwaarts richting Vrouwenpolder. Het mooie weer zorgt ervoor dat er vele anderen ook op de fiets geklommen zijn en er dus regelmatig ‘tegenligger’ wordt geroepen. Onderweg is er een duidelijk Spotvogel te horen en bij een natuurgebiedje zien we onder andere de Canadese Gans, nieuw voor de lijst. Hier zitten Kleine Plevier en Bontbekplevier naast elkaar, mooi om te vergelijken. In Vrouwenpolder moeten we weer door het dorp slingeren en dus een poosje wachten totdat de hele groep weer bij elkaar is. Dat levert ook mooie waarnemingen op, want hier zien we gelukkig de Zwartkopmeeuw overvliegen. Een drietal spierwitte meeuwtjes met zwarte kop contrasteren mooi met de knalblauwe lucht, waardoor het voor de kenners direct duidelijk is dat het om Zwartkopmeeuwen gaat. En wij vervolgen onze tocht richting Veere, wat onderweg weer een aantal Bruine Kiekendieven oplevert en in Veere is er gelukkig koffie en vis vlakbij elkaar te verkrijgen. Iedereen kan weer uitgerust de fietstocht vervolgen richting Gapinge, een klein en inderdaad erg rustig dorpje. De hoeveelheid vogels in dit deel van Zeeland is alleen een beetje magertjes. Na Serooskerke op de hoek van de Zoetendaalseweg en Molembaixweg is er weer een rustpauze. Een aantal van ons is door vriendelijke mensen achter een verkeerde groep fietsers aangestuurd en zij moeten nog een flink eindje fietsen om weer bij de grote groep te komen. Mooi voor Alexander, want die ziet met veel enthousiasme zijn eerste Waterhoen. Ook een Bruine Kiekendief komt langs gezweefd en even later zien we een Ooievaar die iets verderop op een perceel landt, waar net gemaaid is. Ik denk dat ie hoopt daar wat te eten te vinden, bijvoorbeeld slachtoffers van de maaimachine. De fietstocht wordt vervolgd en levert de ‘soortenjagers’ (zoals ik) een Ringmus op. Hierna is de puf voor het fietsen er wel uit, maar aan de rand van Domburg laat een Braamsluiper zich nog goed horen en ik geloof dat hij ook gezien is, maar niet echt goed. We leveren de fietsen weer in en kunnen gelukkig (met enige inspanning) de auto’s van de drukke parkeerplaats afkrijgen. Een aantal gaat nog proberen wat zeldzame vogels te vinden die op Waarneming.nl gemeld waren. Dit moet in de buurt van Westkapelle zijn. Deze groep komt terug zonder succes, het blijkt moeilijk terug te vinden te zijn, de volgende keer moeten we dat toch beter opschrijven. Na het borrelen en de avondhap laat Lambert nog wat filmpjes op de grote TV in het Kasteel zien die hij vandaag heeft gemaakt, een deel bij Westkapelle en een deel in Zeeuws-Vlaanderen, waar een Slechtvalk op een plek zit die erg goed te filmen is. Maar bij Westkapelle heeft hij Kleine Strandlopers en een Bosruiter gefilmd en die plek gaat de volgende dag met de hele groep natuurlijk bezocht worden. De avondwandeling onder leiding van Lenie levert damherten op, maar een groot deel van de groep is ’s avonds wezen kijken bij de jonge Ransuilen, die in de avondschemering zich goed lieten zien. Nog een nacht slapen en dan zit het er weer op.

Zilvermeeuw ©Martien van Dooren

Zwartkop juv. ©Martien van Dooren

Sprinkhaanzanger ©Martien van Dooren

Bruine Kiekendief copy;Martien van Dooren

Grasmus ©Martien van Dooren

Wat hoger uitkijkpunt ©Martien van Dooren

Zondag 5 juni 2011 (door Tonny Vlamings)

’De laatste dag van de lente-excursie’ Kwart over zes, gerommel op de kamer met drie stapelbedden voor zes personen. Een van de kamergenoten had genoeg van de nachtrust en ging naar het toilet om zich vervolgens te gaan douchen. De vroege morgen was bewolkt, anders dan de andere dagen waarop de zon overheerste en de wolken niet zichtbaar waren. Opmerkelijk was dat er nauwelijks wind was, de reden van de bewolking? Kwart voor zeven stond ook ik buiten, maar was niet de eerste, er waren meer vroege vogels in de duinen, waar de Grasmus en de Sprinkhaanzanger zich uitbundig lieten horen en zien. Zij werden ook gefilmd en gefotografeerd. De zee was rustig en maakte zich op om het strand weer terug te geven aan de dieren en de mens, telkens maar voor enkele uren, het spel van eb en vloed. Om acht uur ontbijt, vervolgens de kamers ontruimen en de auto’s laden. Met weemoed verlaten wij Kasteel Westhove in Domburg, waar we drie nachten vertoefd hebben, een prachtige omgeving, grenzend aan natuurgebied ‘Hoogduin’ Een interview met een aantal excursiegangers gaf een gevarieerd beeld van geweldig, veel gezien tot weinig nieuws (oer verwend?). O ja, toch de Bruinvis, al het andere was bekend spul. Oergezellig en een hoog breigehalte, ondanks dat hadden wij toch een score van 109 soorten en daar zijn de varianten van mannetje, vrouwtje en kieken niet eens meegerekend. Wij hebben nog op verschillende kijkpunten vogels geobserveerd, maar nieuwe soorten zijn er vandaag niet bij, maar dat neemt niet weg dat wij genoten hebben van Fuut met jongen, Brandgans met jongen, Bergeenden met wel twaalf jonge kuikens tussen hen in. Een hele kolonie Dwergsterns, waarvan ik in eerste instantie dacht, dat het jonge Visdiefjes waren, maar de telescoop haalde me uit die droom, alhoewel de werkelijkheid ook enorm verrassend was: honderden Dwergsterns, een prachtig gezicht. Tot slot reden wij nog even langs het Bokkengat, waar wij nogmaals de Grote Geelpootruiter konden bewonderen en waar sommigen onder ons getrakteerd werden op een broedende Buizerd. Om al het speur- en scoorwerk af te sluiten gingen een aantal vogelaars een visje eten in het dorpje Colijnsplaat bij de haven, anderen doken een cafeetje in voor een kopje koffie, thee of cappuccino. Het was een aardige, gezellige voorjaarsvogelvakantie met enthousiaste deelnemers en de echte vogelaars gaan Zeeland nog eens een hele lange dag over doen in de hoop dat zij in een dag minstens 109 verschillende waarnemingen doen, maar de gezelligheid van deze vier dagen zullen zij dan zeker missen! Peter, nogmaals bedankt voor de organisatie en de aansturing. Het was weer geweldig!

Klaar voor vertrek ©Martien van Dooren

Op pad met Peter Noy ©Martien van Dooren

Sprinkhaanzanger ©Martien van Dooren

Kuifeenden ©Martien van Dooren

Kokmeeuw ©Martien van Dooren

Kauw ©Martien van Dooren

Vogelwaarnemingen Zeeland 2011 door John Hermans