Zwaluwenwerkgroep
Doel
Binnen Vogelwacht Uden is al jarenlang een groep leden actief in de Zwaluwenwerkgroep. In eerste instantie was de naam van deze groep ‘werkgroep oeverzwaluwen’ vanwege de focus op de aanleg en het onderhoud van een kunstmatige oeverzwaluwwand in 1986. Later zijn de leden ook actief geworden in het tellen van Huiszwaluwkolonies en het plaatsen van kunstmatige nesten daarvoor. Ook de andere zwaluwsoorten, Boerenzwaluw en Gierzwaluw hebben hun aandacht, al worden daar door deze groep geen systematische tellingen naar gedaan. Sinds 2014 is de naam officieel aangepast van werkgroep Oeverzwaluwen naar Zwaluwenwerkgroep.
Huiszwaluwen
In 2014 is er de Huiszwaluwactie gestart. De opzet hiervan was om mensen bewust te maken van de noodzaak om de huiszwaluw een kans te geven om een nest te bouwen. Voor het stimuleren hiervan is o.a. een folder gemaakt. Deze folder is hieronder te downloaden.
In verschillende plaatsen in het werkgebied wordt door leden van de Zwaluwenwerkgroep al langjarig onderzoek gedaan naar het voorkomen van Huiszwaluwkolonies. Dat heeft in de loop der jaren geresulteerd in een mooi overzicht van aanwezige broedparen. Naast het tellen van nesten plaatsen de leden ook op geschikte plaatsen - door de leden zelf – ontwikkelde kunstnesten. Daarnaast hebben de leden inmiddels een 3-tal huiszwaluwtillen geplaatst in Odiliapeel en rond Uden geplaatst. Ook die zijn al meteen in de eerste jaren door de Huiszwaluwen bewoond.
Kunstwand Oeverzwaluwen
Vogelwacht Uden heeft in 1986 als eerste vogelwerkgroep in Nederland met succes een kunstmatige oeverzwaluwenwand gemaakt in het recreatiegebied ‘Hemelrijk’ (tegenwoordig BillyBird Park) te Volkel. Inmiddels is dit initiatief door verschillende andere instanties en vogelwerkgroepen overgenomen. Nog steeds houdt de Zwaluwenwerkgroep zich bezig met de inventarisatie en registratie van de daar broedende oeverzwaluwen. Daarnaast wordt onderhoud uitgevoerd aan de kunstmatige oeverzwaluwenwand. Dit omvat het schoonmaken en vullen van de broedgangen, alsmede het in stand houden van de aanwezige observatiehut.
De aantallen broedende Oeverzwaluwen zijn in de loop der jaren flink aan fluctuatie onderhevig geweest. Bij het gereedkomen van de wand in 1986 is de wand door de Oeverzwaluwen snel ontdekt, dit was de start van een jarenlange succesvolle bewoning van deze locatie. Op het moment dat de wand verder begroeid raakte en vooral toen de oever ervoor verder verlandde door het opschot van riet nam de bewoning zienderogen af. In 2019 is de wand door grootschalig onderhoud weer vrij komen te liggen wat in 2021 resulteerde in een prachtige bezetting van 55 broedparen.
Natuurlijke oeverzwaluwwand
In 2004 ging Vogelwacht Uden i.s.m. met de gemeente Uden en Brabants Landschap een natuurlijke wand voor Oeverzwaluwen maken. Deze natuurlijke wand werd gerealiseerd bij visplas ‘De Kleuter’. In het onderstaande verslag is meer te vinden over de aanleg van deze meer natuurlijke wand. Helaas hebben de Oeverzwaluwen deze wand nooit als broedlocatie geaccepteerd.
Overige Oeverzwaluwkolonies
De Oeverzwaluw is een soort die erg opportunistisch is bij het bezetten van nieuwe locaties. Een witte, in depot gezette, hoop zand in het landschap kan zomaar ontdekt worden en bezet door tientallen paartjes. Als tijdens het broedseizoen de locatie minder geschikt wordt, kan ook de kolonie weer worden verlaten waarna de broedparen op een andere plek, soms tientallen kilometers verderop, opnieuw een kolonie starten. Kolonies die in het werkgebied van Vogelwacht Uden ontstaan worden vaak ook door leden van deze werkgroep gemonitord.
Aantalsontwikkeling van de Oeverzwaluw in het werkgebied:
