Herfstexcursie Schiermonnikoog 18 t/m 22 oktober 2025
Inleiding
De 42ste herfstexcursie van de Vogelwacht ging dit jaar voor de twaalfde keer naar Schiermonnikoog. Zoals de laatste jaren steeds het geval is geweest duurde het niet lang voor de inschrijving vol zat. Een goed teken en met een enthousiaste groep van 24 personen gingen we op pad. Helaas kon Jan Nabuurs op het allerlaatste moment toch niet mee. Ons onderkomen was net als de afgelopen keren in de Oorsprong, een groepsaccommodatie in een oude boerderij. De slaapgelegenheid was wat aan de krappe kant met stapelbedden, maar we hadden een ruime recreatiezaal en eetzaal tot onze beschikking. De catering was goed en we hadden zelf in de supermarkt nog de nodige inkopen gedaan, waarbij de drank voor de grootste kostenpost zorgde. De koffie is namelijk erg duur tegenwoordig. Het weer was redelijk met twee halve dagen af en toe een bui. Het aantal vogels viel niet tegen en van één soort zat het hele eiland boordevol, namelijk de Pimpelmees. Waar je ook kwam overal zaten Pimpelmezen. Ook naar Goudhaantjes hoefden we niet op zoek, je kwam ze overal tegen en vaak samen met enkele Vuurgoudhaantjes. Opvallend was ook het grote aantal Pijlstaarten dat tijdens ons verblijf op het eiland aanwezig was.
De deelnemers
Ad Bekkers, Willie en Willemien Bergmans, Peter van de Braak, Martien van Dooren en Dieny Fleuren, Wout van Eldijk, Jan-Willem Hermans, John Hermans, Hans van den Heuvel, Inge van den Heuvel, Conny Koenen, Karel van Lin, Arjan Peters, Isidro Rendon, Ellen van Rooij, Harrie Rooijakkers, Mark Stevens, William van de Velden, Arend Vermaat, Theo Veldpaus, Peter en Tonny Vlamings, Thea van Zuylen.
Zaterdag 18 oktober
Zoals gebruikelijk bij de herfstexcursie zijn we in alle vroegte opgestaan, want om kwart voor 6 moesten alle chauffeurs kunnen melden dat ze op de snelweg zaten richting Lauwersoog. De veerboot vertrok daar om 09.30 uur. Iedereen was drie kwartier voor de afvaart keurig op tijd bij de bootterminal van Wagenborg. De meeste deelnemers kenden elkaar al en met de paar nieuwelingen was het contact snel gemaakt. We konden al een half uur voor de afvaart inchecken en om exact half 10 vertrok de veerboot naar Schiermonnikoog. De vraag is altijd vanaf waar tellen de vogels mee voor onze Schiermonnikoog lijst. Dat is dus niet vanaf de haven op het vaste land. Dat scheelde ons wel een soort, namelijk de Knobbelzwaan, want die zagen we in de haven van Lauwersoog en op Schiermonnikoog komt hij niet voor. We zagen veel Eiders tijdens de overtocht, prachtig laag over het water vliegend. Na een voorspoedige tocht van slechts drie kwartier waren we al in de haven van Schiermonnikoog. Daar zaten bij aankomst enkele honderden Steenlopers op de damwandplaten. Later bij de terugvaart bleken ze er ook weer te zitten. Ze verblijven daar bij hoogwater, omdat er dan geen wad is om op te foerageren. Ook zat er op de stenen langs het water een Paarse Strandloper. Iedereen natuurlijk meteen ernaartoe, want het blijft een mooie vogel die je bij ons in Brabant niet ziet. De fietsen konden we bij de boot ophalen. Altijd een enigszins hectische gebeurtenis als enkele honderden mensen tegelijk en liefst zo snel mogelijk een fiets willen hebben. Maar alles verliep redelijk soepel en na een half uurtje had iedereen zijn fiets en fietstas en kon op pad. De koffers werden door Soepboer naar de Oorsprong gebracht, waar we al die tijd bivakkeerden. De fanatieke soortenjagers gingen natuurlijk zo snel mogelijk op zoek naar o.a. de Taigaboomkruiper en de Grote Pieper. Ikzelf en Dieny gingen eerst naar De Oorsprong om te kijken of daar alles in orde was. Op drie zalen stond keurig de naam van Vogelwacht Uden en het aantal stapelbedden klopte ook. Maar toen moesten we eerst ook nog naar de Spar om inkopen te doen. De catering werd wel verzorgd, maar diverse dingen moesten we zelf inkopen. Bijvoorbeeld toetje, koffie, bier en niet te vergeten wc-papier. Maar alles verliep voorspoedig en om half zes was alles keurig bezorgd in de Oorsprong door de Spar. Wij konden dus vanaf een uur of een ons ook bezig houden met het vogelen. Het was prachtig weer op zaterdag en fietsend langs de wadkant richting de jachthaven zaten er diverse Oeverpiepers op de basaltblokken en een Tapuit. Die zie je hier richting eind oktober al niet zoveel meer. Wat we wel veel zagen waren Pijlstaarten en niet alleen vandaag, maar de hele week. Bij de Westerplas, de enige zoetwater plas van het eiland en daardoor een aantrekkelijke plek voor vogels, konden we onze vogellijst flink uitbreiden met o.a Slobeenden, Wintertalingen, Grote Zilverreigers en Krakeenden. Tegen half zes waren we alweer bij de Oorsprong, want we moesten de boodschappen nog naar de eetzaal sjouwen en het bier in de koeling leggen. Rond 19.00 uur stond de cateraar aan de deur en konden we genieten van ons eerste diner; heldere kippensoep en daarna rijst met kip, kerriesaus en groene salades. Als toetje hadden we vanillevla en chocoladevla. Het smaakte allemaal goed. Daarna was het tijd voor koffie en een koekje en het lijsten. John Hermans somde op wat we met zijn allen deze dag hadden gezien. Een mooi aantal al, namelijk 99 stuks. Wel jammer en sneu dat Harrie Rooijakkers al op de eerste dag een beenblessure had opgelopen en daardoor min of meer de hele excursie aan de Oorsprong was gekluisterd op advies van de geraadpleegde lokale huisarts. Maar hij heeft zich er moedig doorheen geslagen en toch wel van het geheel kunnen genieten. Nog een drankje en iedereen ging vroeg naar bed, want het was een lange dag geweest vanaf ’s morgens 4 uur.
Martien van Dooren
Zondag 19 oktober
Met een klein groepje bestaande uit Peter, Jan-Willem, John, Wout, Isidro en Karel fietsten we als eerste deze dag naar de Kobbeduinen. Hier heb je een verhoogde richel waar veel struiken op groeien. Veel vogels die vanaf de zee komen volgen deze struiken. Bij een open plek tussen de struiken hebben we lang stil gestaan en ons verbaasd over de vele Pimpelmezen die langs vlogen. Nog nooit heb ik in zo’n korte tijd zoveel Pimpelmezen gezien. In een artikel in het tijdschrift Roots staat dat de vogels hoogstwaarschijnlijk uit Rusland komen. Doordat er veel voedsel beschikbaar was en de winter in Rusland minder streng was, zijn er veel Pimpelmezen in deze regio. Waarschijnlijk is er nu te weinig voedsel zodat ze gaan zwerven en massaal Nederland binnen vliegen. Naast de vele Pimpelmezen vlogen er ook veel Goudhaantjes voorbij. Telkens zagen we de Goudhaantjes de struiken onderzoeken naar iets eetbaars waarna ze vlug verder vlogen. We probeerden ze op de foto te zetten maar dit blijft lastig omdat ze enorm beweeglijk zijn. Ook vloog er tussen de Goudhaantjes af en toe een Vuurgoudhaan. Met zijn witte oogstreep valt de Vuurgoudhaan goed op tussen de Goudhaantjes. We hoorden al een paar keer een Bladkoning roepen maar ineens riep Karel dat hij een Bladkoning in het vizier had. Vrijwel meteen daarna vloog de Bladkoning door zodat Karel de enige is die de soort heeft gezien. Verder zagen we nog Koolmezen, Merels, Zwartkoppen, Spreeuwen, Koperwieken en een enkele Kramsvogel. Wat ik al zei een prachtige plek die we nog diverse malen zouden bezoeken. Daarna besloten we om naar de zee te fietsen. Hier aangekomen vlogen er ver op zee veel Zwarte Zee-eenden. Twintig jaar geleden zagen we vooral slierten Eidereenden langs vliegen maar door de kokkelvisserij zijn de Eiders behoorlijk achteruitgegaan en zie je nu vooral slierten Zwarte Zee-eenden voorbijkomen. Vooraan in de branding zagen we een Roodkeelduiker en iets verder weg op zee vloog een Middelste Zaagbek langs. Uiteraard waren ook de koddige Drieteenstrandlopers weer aanwezig die continu langs de vloedlijn op en neer lopen op zoek naar voedsel. Als je een tijdje stil blijft staan komen ze behoorlijk dicht langs je lopen en konden we ze met een paar man mooi fotograferen. Langs de kustlijn zat een grote groep meeuwen waarbij Peter ineens een Pontische Meeuw ontdekte. Deze meeuw is de laatste tijd steeds meer in ons land te zien. Aan zijn donkere oog en lange snavel is de Pontische meeuw te herkennen, maar meeuwen blijven lastige vogels met allerlei verschillende kleden die zeer op elkaar lijken. Van hieruit zijn we over een onverhard pad naar het midden van de Kobbeduinen gefietst, maar meer dan Pimpelmezen en Koperwieken hebben we hier niet gezien. We kregen bericht dat er bij de richel een Grote Kruisbek was gezien, dus besloten we om er weer naar toe te gaan. Om de richel te bereiken moet je over een planken bruggetje, maar daar stond een koe in de weg. Jan-Willem probeerde de koe weg te jagen maar kreeg als reactie een kopstoot van de koe. Gelukkig niet hard maar wel een schrikmoment. Helaas geen Grote Kruisbek gezien, maar de stroom Goudhaantjes en Pimpelmezen hield nog steeds aan. Via de waddenzijde zijn we terug naar het dorp gefietst. Zaterdag hadden we al een Grote Pieper gezien op de waddendijk en vandaag zat de vogel er nog steeds (ook de overige dagen trouwens). De Grote Pieper wordt jaarlijks wel in Nederland gezien maar is geen algemene doortrekker. De Grote Pieper broedt in Siberië en de meeste exemplaren overwinteren in India. Een aantal jonge vogels trekt jaarlijks naar Zuid-Europa om daar te overwinteren. Hiervan zien we in Nederland dus enkele exemplaren per jaar. Ook de Strandleeuweriken van zaterdag zaten zondag weer op een maisakker. Zaterdag waren het meer dan twintig exemplaren maar nu zagen we nog maar enkele exemplaren. Wel een vreemde gewaarwording om ze op een maisakker te zien, want normaal zien we ze altijd in de vloedlijn waar ze allerlei zaadjes aan het oppikken zijn. Bij de aanleghaven van de veerboot stonden in het water nog een grote groep Kluten. De meeste Kluten verlaten in de winter Nederland maar de laatste jaren overwinteren steeds meer Kluten in het Waddengebied en de provincie Zeeland. Op de basalt keien langs het wad zagen we mooi verschillende Oeverpiepers voor ons uit vliegen. Dit zijn broedvogels uit Scandinavië die hier de winter doorbrengen. Je kunt ze herkennen aan hun hoog piepgeluid wat ze telkens maar één keer laten horen terwijl een Graspieper een tweetonig piepje laat horen. Ook heel donkere poten is een kenmerk en ze heten niet voor niets Oeverpieper, ze komen alleen langs de oevers voor. Het was inmiddels twaalf uur dus traditiegetrouw zijn we naar de visboer gereden voor een portie Kibbeling. Na weer de nodige energie getankt te hebben togen we naar de Berkenplas. Dit is een plas met zoet water wat half in de bossen ligt. Hier zagen we enkele nieuwe soorten zoals de Dodaars en de Kuifeend. Ook een Aalscholver zagen we, die mooi aan het zonnen was met de vleugels gespreid om ze te laten drogen. Van de Berkenplas af is het niet ver om even de bunker te bezoeken die op het hoogste duin is gebouwd. Van hieruit heb je een prachtig overzicht over Schiermonnikoog. Vanaf de bunker fiets je zo weer naar zee (Schiermonnikoog is maar een klein eiland) waar we probeerden om een IJsduiker te zien. Ik twijfel of we de IJsduiker hebben gezien, want door het gebrek aan een telescoop konden we de soort niet 100% definiëren. Pas om 18.15 uur kwamen we aan bij de boerderij. Hier is het uitwisselen wat iedereen die dag heeft gezien; om 19.00 uur kwam de catering met het eten en daarna was weer het traditionele lijsten. In totaal hebben we nu 114 soorten gezien.
John Hermans
Maandag 20 oktober
Na twee prachtige dagen belooft het vandaag een dag met ook regen te worden. Ondanks dat gaan we vroeg op pad. Rond 08.15 uur vertrekken we, de fietslampen nog aan want het is nog niet helemaal licht. We gaan eerst speuren naar de bonte kraai. Voorgaande dagen hebben we de weilanden richting de Westerplas afgespeurd, want daar is hij al enkele dagen gezien, maar vandaag helaas weer geen Bonte kraai. Door naar de vogelkijkhut De Westerplas, daar staan we in ieder geval droog. We treffen daar een van onze andere groepjes, het is vol in de kijkhut! We scoren weer een aantal watervogels, waaronder Lepelaar, Fuut, Tafeleend, en Aalscholver. We besluiten vanwege een enorme piek op buienradar om naar hotel/pension van de Werff te gaan voor koffie (€0,80) en gebak. Na de koffie en de bui richting het monument van de bank van Banck, blijkbaar een begrip hier op Schier, met hier dus zijn eigen bank. Daar zit een mannetje Sneeuwgors, rustig en niet bang voor publiek. Van daaruit vertrekken we naar het bos, waar we proberen de Houtsnip op te drijven, maar zonder resultaat. Wel scoren we de Gele Knolamaniet, de Parelamaniet en de Gele Berkenrussula. Vervolgens fietsen we door de Kobbeduinen over een prachtig fiets/wandelpad naar de Noordzeekust bij strandpaviljoen De Marlijn. Hier kunnen we vanuit de duinen met de scoop even rustig het strand en de zee afspeuren. Resultaat veel Zwarte Zee eenden, enkele Roodkeelduikers en zeven Jan van Genten. Verder is het er rustig. Het weer is inmiddels een stuk aangenamer geworden. Enkelen van ons besluiten om terug te fietsen naar de Oorsprong, om wat rust te nemen. Arend, Martien en Dieny fietsen naar de Waddenkust en Mark en ik fietsen naar het baken Kaap Kobbeduinen. Mark en ik hebben leuke waarnemingen, een Koperwiek die prachtig in de zon boven in een kale boom zit, enkele Smienten die ook mooi opkleuren in de late zon, Grote Zilverreiger en de Grote Pieper, poserend op een paal. We zien ook een aantal zeldzame plantjes op de kwelder, Zulte, Schorrenzoutgras, Zeekraal en Zeealsem. De zon en daardoor de prachtige kleuren maken het tot een mooie beleving. Na nog een heerlijke fietstocht, wat paddenstoelen en nog een Buizerd, rollen we om 18.30 uur binnen in de Oorsprong! Even later zit iedereen met een roodgloeiend hoofd van het vele buiten zijn, en gapend van vermoeidheid tevreden aan een heerlijke Hollandse stamppot. Het was een geweldige dag!
Thea van Zuylen
Dinsdag 21 oktober
Ook vandaag weer niet helemaal droog. Tot half 10 regenachtig en daarna steeds een paar uur droog en dan weer een bui. Dieny en ik zijn eerst even naar de Spar geweest voor nog een paar boodschappen. Daarna zijn we richting de vuurtoren gefietst. Onderweg zagen we nog mooi een Torenvalk op het dak van een villa zitten en ook weer veel Pimpelmeesjes in de bomen en struiken. Vervolgens zijn we richting de Westerplas gefietst. Daar is altijd wel wat te zien en de lucht zag er ook weer dreigend uit, zodat we in ieder geval een droge schuilplek hadden. Bij de Westerplas aangekomen stond de groep van John, Jan-Willem, Peter en Isidro op het punt om weer te vertrekken. Wij zijn de hut ingegaan en konden daar weer diverse vogels ontdekken zoals Grote Zilverreigers, Tafeleend, Dodaars en een Winterkoning in de struikjes. We kwamen er ook een paar vogelaars uit Asten-Heusden tegen en die konden we wijzen op de Sneeuwgors bij de bank Van Bancken. Daar hadden ze wel zin in, want ze waren nog maar net op het eiland aangekomen. Een half uur later kwamen we ze daar inderdaad tegen. De Sneeuwgors zat er nog en was tot een paar meter benaderbaar. Vaak zijn Sneeuwgorzen als ze alleen zijn niet schuw en vliegen niet zomaar weg en zeker niet als ze honger hebben na een lange zeereis. De bank van Bancken is een driehoekige bank van graniet met een prachtig uitzicht over de Banckspolder, de Westerplas en de Waddenzee. Banck was een 25-jarige Haagse jurist, die het eiland in 1858 voor 96.055 gulden kocht. Hij heeft veel voor het eiland betekent o.a. door het laten indijken van een groot stuk kwelder (de Banckspolder). Hij gaf ook de aanzet tot de bestrijding van de duinverstuiving door er helmgras te laten planten. Ook heeft hij zes boerderijen laten bouwen, die er nog altijd staan. Een ervan is de Oorsprong waar wij gelogeerd hebben, de oudste boerderij van Schiermonnikoog. We zijn verder gefietst richting de Merlijn en al dwalend door de bossen kwamen we de groep van John weer tegen inmiddels versterkt met Karel van Lin. Terwijl we daar stonden rond te kijken kwam er plotseling een Slechtvalk vlak over onze hoofden gescheerd, jagend op een spreeuw. Ademloos stonden wij te kijken naar een prachtige show, die zich vervolgens vlak voor ons afspeelde. Nog beduusd door dit spektakel fietsten we daarna naar de altijd prachtige Kobbeduinen. Daar wemelde het weer van de Pimpelmezen en Goudhaantjes met daartussen ook Vuurgoudhaantjes. Ze rammelden natuurlijk allemaal van de honger omdat ze net vanuit zee waren binnengevallen. Een prachtig schouwspel waar we zeker een half uur van hebben zitten genieten. Maar we gingen toch maar weer verder, want de lucht begon te betrekken en we wilden nog naar de Grote Pieper aan de Wadkant ergens op de dijk. En jawel hij zat er weer en jawel hij was nog steeds schuw en jawel hij ging er vrij snel weer van door. Maar John was toch wel zo snel met zijn camera dat hij er nog net een mooie foto van heeft kunnen maken. Toch wel bijzonder dat we deze excursie elke dag een Grote Pieper hebben gezien. We hadden toen nog een doelsoort voor deze dag, de Kleine Canadese Gans, die vlak bij de Oorsprong in een weiland tussen de Brandganzen zou zitten. Maar toen we bij de helikopter-landingsplaats waren begon het toch flink te regenen en moesten we even schuilen. Na 10 minuten dachten de haastelingen dat het wel weer kon en dus fietsten we verder. Maar de bui was nog niet klaar met ons en behoorlijk nat kwamen we bij het weiland aan waar de Kleine Canadese Gans tussen heel veel Brandganzen zou moeten zitten. Gelukkig vond Peter van de Braak hem vrij snel, vooraan tussen de Brandganzen. Vlug werden er foto’s gemaakt en daarna naar een schuilgelegenheid 100 meter verderop. Daar werd alles zo goed als mogelijk drooggemaakt en toen de regen over was konden we terug om wat beter te kijken en te fotograferen. Eind goed al goed ondanks die bui. Gelukkig waren we vlak bij de Oorsprong en daar konden we alles goed drogen op de verwarming. Het Oosterse buffet ging er ‘s avonds goed in en na het lijsten stond de teller op 119 soorten.
Martien van Dooren
Woensdag 22 oktober
Alles opruimen en schoonmaken in de Oorsprong. Tassen, koffers weer inpakken. Vele handen maken licht werk. Stofzuigen, afwassen poetsen en dweilen. Om half negen de groepsfoto. Daarna kon iedereen nog een paar uurtjes vogelen. Het weer was vandaag prachtig, niet koud en een zonnetje erbij. Wij hebben nog wat lege emballage naar de Spar gebracht. Wie de sneeuwgors, Strandleeuwerik en/of Grote Pieper nog niet op zijn lijstje had, kreeg een laatste kans. De Kleine Canadese Gans zat er vandaag niet meer. Harrie was intussen toch weer zover opgeknapt dat hij zelfstandig naar het dorp is gefietst om nog wat te vogelen en een kopje koffie te drinken. Wij zijn nog even op het strand bij Merlijn gaan uitwaaien en voor de laatste keer de zee af te speuren naar vogels. Niets speciaals gezien, wel veel Drieteenstrandlopers. Thea van Zuylen en Marc Stevens hadden ook dat uitwaai-idee opgepakt en waren in hun eentje aan het strand. Wij zijn voor de zekerheid, toen we tegen 12.00 uur richting de boot fietsten nog even bij de Oorsprong langs te gaan om te controleren of alles weg was. We vonden er nog een paar regenkledinghoezen en wat veel erger was, de koffers stonden er nog. Soepboer gebeld en wat bleek, er stond niets in hun planning voor het ophalen van onze koffers, terwijl dat wel was afgesproken. Met spoed werd er een busje gestuurd en om 13.00 uur stonden ze keurig bij de boot. Daar zaten net zoals bij aankomst weer enkele honderden Steenlopers op de damwandplaten in het haventje. De fietsen werden weer ingeleverd bij Soepboer en even later konden we de boot op. De Waddenexcursie zat er weer op. Nog drie kwartier op de veerboot waar het op het dek goed toeven was. Er werden echter geen speciale vogels meer gezien. Aangekomen op het vaste land werden de koffers weer uit de bagagekar gehaald en in de auto’s geladen, die de chauffeurs alweer uit de parkeerparkeergarage hadden gehaald. Er werd afscheid genomen na een prachtige herfstexcursie en drie uur later kon iedereen op de app lezen dat iedereen weer veilig in Uden en omgeving was aangekomen. Tot volgend jaar, dan gaan we niet naar Schier maar naar Sier op Ameland van 17 t/m 21 oktober.
Martien van Dooren
120 Vogelwaarnemingen door William van der Velden
| 01.Aalscholver | 28.Grauwe gans | 55.Koolmees | 82.Slobeend | 109.Winterkoning | |
| 02.Appelvink | 29.Groenling | 56.Krakeend | 83.Smelleken | 110.Wintertaling | |
| 03.Baardman | 30.Grote Bonte Specht | 57.Kramsvogel | 84.Smient | 111.Witte Kwikstaart | |
| 04.Barmsijs | 31.Grote Gele Kwikstaart | 58.Krombekstrandloper | 85.Sneeuwgors | 112.Wulp | |
| 05.Beflijster | 32.Grote Lijster | 59.Kruisbek | 86.Sperwer | 113.IJsvogel | |
| 06.Bergeend | 33.Grote Mantelmeeuw | 60.Kuifeend | 87.Spreeuw | 114.Zilvermeeuw | |
| 07.Bladkoning | 34.Grote Pieper | 61.Lepelaar | 88.Staartmees | 115.Zilverplevier | |
| 08.Blauwe Reiger | 35.Grote Zilverreiger | 62.Merel | 89.Steenloper | 116.Zanglijster | |
| 09.Blauwe Kiekendief | 36.Grutto | 63.Meerkoet | 90.Stormmeeuw | 117.Zwarte Kraai | |
| 10.Bonte Strandloper | 37.Havik | 64.Middelste Zaagbek | 91.Strandleeuwerik | 118.Zwarte Mees | |
| 11.Bontbekplevier | 38.Heggemus | 65.Nijlgans | 92.Sijs | 119.Zwarte Zee-eend | |
| 12.Bonte Kraai | 39.Holenduif | 66.Oeverpieper | 93.Tafeleend | 120.Zwartkop | |
| 13.Boomkruiper | 40.Houtduif | 67.Paarse Strandloper | 94.Taigaboomkruiper | ||
| 14.Brandgans | 41.Huismus | 68.Pimpelmees | 95.Tapuit | ||
| 15.Blauwe Kiekendief | 42.Jan van Gent | 69.Pijlstaart | 96.Tjiftjaf | ||
| 16.Buizerd | 43.Kauw | 70.Pontische Meeuw | 97.Torenvalk | ||
| 17.Dodaars | 44.Kanoet | 71.Putter | 98.Toendrarietgans | ||
| 18.Drieteenstrandloper | 45.Keep | 72.Raaf | 99.Tureluur | ||
| 19.Eider | 46.Kievit | 73.Regenwulp | 100.Turkse Tortel | ||
| 20.Ekster | 47.Kleine Canadese Gans | 74.Rietgors | 101.Veldleeuwerik | ||
| 21.Fazant | 48.Kleine Mantelmeeuw | 75.Roodborst | 102.Velduil | ||
| 22.Fuut | 49.Kleine Zilverreiger | 76.Roodborsttapuit | 103.Vink | ||
| 23.Geelgors | 50.Kneu | 77.Roodkeelduiker | 104.Vuurgoudhaan | ||
| 24.Goudhaan | 51.Koperwiek | 78.Rosse Grutto | 105.Waterhoen | ||
| 25.Goudplevier | 52.Kluut | 79.Rotgans | 106.Watersnip | ||
| 26.Goudvink | 53.Kokmeeuw | 80.Scholekster | 107.Waterral | ||
| 27.Graspieper | 54.Kolgans | 81.Slechtvalk | 108.Wilde Eend |
Martien van Dooren