Vogelwacht Uden goes Helgoland
In het najaar zijn we met maar liefst 30 leden naar een zonnig en vogelrijk Helgoland gegaan (van vrijdag 25 september tot en met maandag 28 september 2015). Hierbij onze belevenissen, maar eerst iets over dit bijzondere eiland.
Helgoland is een klein rotseiland met een oppervlak van slechts 1,7 km² en telt ongeveer 1300 inwoners. Het is gelegen in de Duitse Bocht op circa 70 kilometer afstand van de Duitse kust en is per boot te bereiken vanuit Wilhelmshaven en Cuxhaven. Het hoogste punt van Helgoland ligt 61 meter boven de zeespiegel. Naast Helgoland ligt een nog kleiner zandig eiland, genaamd Düne dat in 1720 los is komen te liggen van Helgoland.
Helgoland ligt in de Noordzee en maakte achtereenvolgens deel uit van Denemarken, Groot-Brittannië en hoort nu bij Duitsland. Het is het enige eiland op volle zee binnen Duitsland. Het eiland is vooral bekend vanwege het ecotoerisme. Het beschikt over een klein strand, maar is vooral bekend om zijn roodgekleurde rotskust die tot 61 meter hoog uit zee omhoog rijst en om de (nu door omvallen bedreigde) rotspunt de Lange Anna. Helgoland bestaat eigenlijk uit twee delen het laaggelegen deel wat Unterland genoemd wordt en het hooggelegen deel wat Oberland genoemd wordt. In het dorp kan met een lift van het Unterland naar het Oberland gegaan worden. Ook diverse trappen maken dit mogelijk.
Het eiland is goed bekend bij natuur- en vogelliefhebbers omdat het een belangrijke broed- en pleisterplaats is voor zeevogels uit het Noordzeegebied en voor trekvogels van verder noordelijk. Er broeden onder andere de Zeekoet, Drieteenmeeuw, Kleine Mantelmeeuw, Grote Mantelmeeuw, Alk, Noordse Stormvogel en de Jan van Gent. In het najaar is het een tussenstop voor vogels die naar het zuiden trekken. Hierdoor zijn er al 425 vogelsoorten waargenomen. Het kleine eiland bezit ook een natuurgebied van 1 ha groot, maar is de dichtstbevolkte broedplaats van vogels in Duitsland. Begin juli kan men hier de lummensprong waarnemen. Dit is de sprong waarbij jonge zeekoeten (in het Duits Lummen geheten) die nog niet kunnen vliegen, 50 meter naar beneden springen. Het gehele jaar door is er een kolonie van grijze en gewone zeehonden aanwezig op het eilandje Düne.
Afhankelijk van de weersomstandigheden kan het eiland vol zitten met vogels.
Vrijdag 25 september 2015
Je moet er iets voor over hebben om 4 dagen naar Helgoland te gaan. Om 4 uur in de morgen op en om 5 uur vertrek vanaf de Groenhoeve. Gelukkig was iedereen keurig op tijd en eigenlijk veel te vroeg arriveerden we in Cuxhaven. De plek in Duitsland vanwaar onze boot naar Helgoland zou vertrekken. Het had nogal wat voeten in aarde voordat alle auto’s op de juiste plek waren en toen werd ook nog besloten om de auto’s niet direct aan de haven te parkeren, maar iets verderop in een parkeergarage. Uiteraard was dit goedkoper en ook veiliger. Iets over elven kwam de draagvleugelboot aanzetten en kon iedereen een zitplaats innemen. Op de kade hadden we al een Slechtvalk gezien, deze werd echter niet meegeteld. Op volle zee begon de teller van het aantal vogelsoorten te lopen.
Zo’n draagvleugelboot gaat met liefst 70 kilometer per uur over het water, de “vlucht” zou dan ook iets meer als een uur duren. Omdat deze boot geen diepgang heeft gaat de boot met veel golven mee. Ik kan je zeggen geen prettig gevoel. Niet iedereen hield het droog, echter aangekomen in Helgoland zakt het vervelende gevoel alweer gauw. Ondanks de wind een stralend heerlijk zonnetje. Bij het uitladen van onze bagage werden we al verwelkomd door een Sperwer, die meetrekt naar het zuiden om ook te genieten van al dit lekkers. De bagage werd opgehaald door een elektrische bagagedienst, er zijn geen voertuigen die op brandstof rijden op Helgoland. Wij zijn te voet door het dorp naar ons onderkomen de Jugendherberge “Haus der Jugend” gegaan. Een mooie tocht, in de haven in het dorp zat een IJseend in eclipskleed die we prachtig konden zien en fotograferen.
Verder veel Sperwers, Graspiepers en Tapuiten. Iets voor de jeugdherberg zag Koos een Grote Barmsijs, een soort die we de verdere dagen niet meer gezien hebben.
Na het kwartier maken en de nodige geboden en verboden ons eigen trachten te maken togen we naar het strand wat vlak bij de jeugdherberg ligt.
Veel Witte Kwikstaarten, Gele Kwikstaarten en Graspiepers.
Ook vlak bij een Kemphaan die met een vleugel trok.
Deze kon mooi op de foto gezet worden, toch kon het beestje nog wel vliegen. We zagen tussen de Wilde Eenden ook nog een Pijlstaart. Jan van Genten doken mooi van hoogte het water in om visjes aan hun snavel te spiesen. Om de klap van het water op te vangen is hun snavel met kraakbeen aan het schedelhoofd verbonden.
Ook enkele Alken konden we redelijk dichtbij gadeslaan.
Via de duintjes zijn we teruggegaan naar de jeugdherberg en kon het eten beginnen.
Het buitenleven maakt hongerig en in een mum van tijd hadden we het eten op. Onder toezicht van enkele Duitse gasten zijn we aan het lijsten gegaan. Maar liefst 44 soorten was de score van deze eerste dag. Al vroeg ging iedereen aan het ronken.
Zaterdag 26 september 2015
Met z’n zessen op 1 kamer is gezellig en levert ’s nachts een hoop geluiden op. Om iets voor zevenen opstaan om de douche uit te proberen. Nog even voor het ontbijt van 8 uur een rondje gewandeld, de Kemphaan had gezelschap gekregen, zodat er nu 2 waren.
Op zee was er weinig trek, diverse Jan van Genten, Aalscholvers en diverse meeuwen kwamen voorbij.
Een Tapuit bleef mooi voor ons poseren.
De Duitse broodjes gingen er goed in, echter niet voor het lunchpakket. Het was uitdrukkelijk verboten um Brötchen in het lunchpakket te doen. En het werd gecontroleerd! Grundlichkeit muss sein!! Afijn we zijn niets tekort gekomen, met een goed gevuld lunchpakket is onze groep richting het dorp gelopen. We besloten de lift in het dorp te nemen om naar het Oberland te gaan.
Kerkhoven zijn altijd vogelrijk en ook hier troffen we het. We zagen onze eerste Bonte Vliegenvanger, Gekraagde Roodstaart en vele Huismussen.
Door het dorp lopend kom je via de vuurtoren vanzelf uit op de kliffen.
Hier zaten nog Jan van Genten met jongen. De jongen zijn geheel zwart en kleuren in 4 jaar naar het volwassen kleed.
Zeer dichtbij zijn deze vogels te bewonderen en er zijn dan ook ontzettend veel en hele mooie opnamen gemaakt.
Wat moet dat hier toch prachtig zijn in het voorjaar als ook de Noordse Stormvogels, Drieteenmeeuwen, Zeekoeten en een enkele Alk hier op nest zitten. De Jan van Genten zitten op kleine richels te broeden, vaak hebben ze visnetten als nestmateriaal gebruikt. Dit gaat niet altijd goed, zodat we vele lijken zien hangen in de netten.
De meeste hebben hun jongen groot, maar een enkeling vliegt af en aan met voedsel.
Uren kunnen we hier naar kijken, maar er zijn ook nog andere vogels, zodat we terug gingen naar het kerkhof. Hier aangekomen waren we getuige van een mooie Bladkoning die luizen van een blad aan het vangen was.
Diverse Bladkoningen zijn er gemeld, toch heb ik me laten vertellen dat er dagen bij zijn dat deze soort overal te zien is. We zijn via de trappen naar beneden gelopen en hebben een ticket gekocht om naar het eilandje Düne te gaan.
Bij het wachten op de boot hebben we nog genoten van een Tapuit die fraai aan het strandje zat.
De overtocht duurt ongeveer een kwartier.
Op dit duineneiland waren de gewone zeehonden mooi dichtbij te zien. Ook een enkele grijze zeehond kon gespot worden.
Heerlijk hoe deze logge beesten in de zon liggen.
Niet alleen deze beesten maakten gebruik van het strand, we zagen onder andere Drieteenstrandlopers, Bontbekplevieren, Bonte Strandlopers en veel Tapuiten.
Op het eilandje ligt jammer genoeg een vliegveldje, waarvan het gezoem vaak te horen is. Verder duinen en een klein duinmeertje. Bij dit duinmeertje troffen wij een vrouwtje Smient, Waterhoen, Wilde Eenden en hoorden we de Waterral.
We zijn naar het andere strandeinde gelopen onder een stralende zon en zagen daar ook zeer dichtbij de zeehonden.
Deze werden vergezeld door de Steenlopers die hun voedsel zochten tussen het aangespoelde zeewier. Aan het einde van het eiland lag een hoop met wier waar vele Graspiepers Oeverpiepers en Tapuiten aan het foerageren waren.
Zelfs een Sneeuwgors zat op het strand.
Tussen de vele Steenlopers zat ook een Paarse Strandloper met een vlagring. Helaas hebben we de code niet af kunnen lezen. Ook een Bonte Kraai liet zich mooi zien.
Na al dit moois hebben we de boot weer teruggenomen naar Helgoland. Bij de haven zagen we de eerste Kramsvogel.
De tijd gaat snel, zodat we weer naar de jeugdherberg moesten om op tijd ons eten te krijgen.
Het was afgeladen vol in de jeugdherberg, zodat we een aparte ruimte kregen, waar wij met z’n dertigen konden eten. Na het eten weer de gebruikelijke opsomming van vogels. We zijn inmiddels op de 84 soorten aangekomen. Leo had een leuke verrassing georganiseerd, een soort pubkwis die in 6 groepjes van 5 gedaan werd.
Leuke vragen kwamen aan bod, waarna het alweer tijd werd om de kooi op te zoeken. Volgens mij werd er gedroomd over zeehonden!!
Zondag 27 september 2015
Voor het ontbijt weer even gekeken in de buurt van de jeugdherberg. De manke Kemphaan heeft inmiddels 3 metgezellen. Met zijn vieren maken ze enkele rondjes. Om 8 uur weer ontbijt. Na het ontbijt met z’n allen op de foto. Bij de jeugdherberg staan een aantal typische Duitse strandschermen. Dit is een ideaal decor voor een mooie foto. Hierna zijn we via het centrum naar het terrein bij het ziekenhuis gegaan.
Dit komvormige terrein is zeer gewild bij trekvogels, maar ook weer bij de Sperwers. We zagen vandaag veel Graspiepers, Zanglijsters en de eerste Koperwieken kwamen binnen, deze werden achternagezeten door de Sperwers.
Hierna zijn we naar de pier gelopen. Veel Tapuiten en nog een enkele Boerenzwaluw. Ook een Gekraagde Roodstaart zat in een hek.
Bij een strandje aangekomen lag een jonge Zeehond ons aan te kijken. Wat een prachtige beestjes. In de haven probeerden we een glimp van de Sneeuwgors op te vangen. Helaas hebben we deze niet kunnen vinden.
Via het dorp zijn we naar Oberland gegaan om bij het kerkhof veel Goudhaantjes te zien.
Maar ook een mooi te bewonderen Kleine Vliegenvanger zat hier. Een vrij zeldzame soort.
De Jan van Genten hebben zo’n aantrekkingskracht dat we hier weer naar toe zijn gegaan. Enkele jongen waren weggevlogen, maar een aantal konden nog mooi bekeken worden.
Op zee zagen we een Zwarte Zeekoet met z’n witte ondervleugelvlekken. We kregen zijn in koffie en koek, het dorp is nooit ver weg, zodat we even heerlijk op een terrasje hebben zitten smullen. Op weg naar het ziekenhuisterrein vloog een Blauwe Kiekendief over.
Op het terrein aangekomen was de oogst mager, zodat we weer via het Unterland en langs de IJseend terug naar de jeugdherberg gegaan. Het eten smaakte prima en na het eten weer het lijsten. We zitten na drie dagen op 96 vogelsoorten. Na nog wat waarnemingen doorgenomen te hebben was het weer bedtijd.
Maandag 28 september 2015
Alweer de laatste dag en ook nu schitterend weer. Voor het ontbijt nog gekeken naar een Zeekoet die zeer dichtbij op zee zat.
Na het eten moesten we nog even wachten op de bagage afhaler. Ons groepje besloot om via het dorp naar Düne te gaan. In de buurt van de jeugdherberg was gisteren een Beflijster gezien. Na gedegen speurwerk bleek deze vandaag niet meer aanwezig te zijn. Wel zagen we een Paap, toch weer een nieuwe soort. Vele Tjiftjaffen riepen rondom ons.
Op Düne zijn we meteen naar het noordelijke strand gegaan en hebben dit afgelopen tot aan een soort pier. Ook nu weer de zeehonden zeer dichtbij. Een Roodborsttapuit en een Winterkoning zaten in de berkentakken langs de zeewering.
Bij de Pier aangekomen zagen we van zeer nabij een groep Goudplevieren, enkele Zilverplevieren hier tussen, Bontbekplevieren, Bonte Strandlopers en Drieteenstrandlopers.
De fotocamera’s maakten overuren. Op de zeer rustige en dus vlakke zee was een Alk en een Roodkeelduiker te zien.
Een aantal Duitse vogelaars vertoonden paniekgedrag. Er was een gorsachtige gesignaleerd in de duinen. Er werd gesproken over een Bosgors. Uiteindelijk hebben we het beestje goed in het vizier gekregen en bleek het toch om een IJsgors te gaan.
Een leuke soort, maar een Bosgors zou toch iets anders geweest zijn, een soort die de meesten nog nooit gezien hebben. Om het vliegveld gelopen komen we weer aan het andere eind van een strand, waar ook de zeehonden weer goed te zien waren. Daarnaast mooi een Grote Gele Kwikstaart kunnen zien en weer veel Steenlopers een enkele Paarse Strandloper.
Uiteraard moest ook het watertje in het midden van het eiland bezocht worden. Hier troffen we een Bokje, Koperwiek en een Waterral aan.
De tijd begon te dringen, zodat we met de boot weer naar Helgoland zijn gegaan. Hier besloten we om nog naar boven te gaan en een laatste blik te werpen op het kerkhof. Ook kregen we honger, zodat we bij het restaurant in de buurt van het kerkhof hebben zitten eten. Dit viel niet mee. De Kleine Vliegenvanger liet zich telkens zien, zodat we pauzes moesten inlassen bij het eten.
Ook waren nu volop Goudhaantjes te bewonderen. We hoorden dat enkele leden van ons deze morgen een Velduil gezien hadden bij het ziekenhuisterrein.
Dus hier op weg naar de haven om de boot op te gaan, nog even langs geweest. Helaas weinig te zien.
De boot weer op en met een rotvaart naar Cuxhaven. Het was bijna windstil, zodat nu niemand ziek geworden is. De eindstand werd opgemaakt en in 4 dagen is deze op 103 vogelsoorten gekomen. Iedereen spoedde zich over de Duitse autowegen naar huis. Aan een leuke happening kwam een eind, die zeker voor herhaling vatbaar is.
Volgende soorten zijn waargenomen:
| 01. Grauwe Gans | 22. Bontbekplevier | 43. Alk | 64. Merel | 85. Zwarte Roodstaart | |
| 02. Grote Canadese Gans | 23. Bokje | 44. Zwarte Zeekoet | 65. Koperwiek | 86. Boompieper | |
| 03. Smient | 24. Watersnip | 45. Holenduif | 66. Zanglijster | 87. Roodkeelpieper | |
| 04. Wilde Eend | 25. Wulp | 46. Houtduif | 67. Grote Lijster | 88. Oeverpieper | |
| 05. Wintertaling | 26. Tureluur | 47. Turkse Tortel | 68. Roodborst | 89. Vink | |
| 06. Eider | 27. Kuifaalscholver | 48. Velduil | 69. Gekraagde Roodstaart | 90. Keep | |
| 07. Zwarte Zee-eend | 28. Meerkoet | 49. Ekster | 70. Paap | 91. Sijs | |
| 08. Roodkeelduiker | 29. Oeverloper | 50. Zwarte Kraai | 71. Roodborsttapuit | 92. Grote Barmsijs | |
| 09. Blauwe Reiger | 30. Steenloper | 51. Bonte Kraai | 72. Tapuit | 93. Kneu | |
| 10. Jan van Gent | 31. Drieteenstrandloper | 52. Kauw | 73. Grauwe Vliegenvanger | 94. Rietgors | |
| 11. Aalscholver | 32. Paarse Strandloper | 53. Koolmees | 74. Bonte Vliegenvanger | 95. IJsgors | |
| 12. Blauwe Kiekendief | 33. Bonte Strandloper | 54. Veldleeuwerik | 75. Kleine Vliegenvanger | 96. Sneeuwgors | |
| 13. Sperwer | 34. Kokmeeuw | 55. Boerenzwaluw | 76. Huismus | 97. Pijlstaart | |
| 14. Torenvalk | 35. Stormmeeuw | 56. Huiszwaluw | 77. Heggenmus | 98. IJseend | |
| 15. Smelleken | 36. Grote Mantelmeeuw | 57. Tjiftjaf | 78. Gele Kwikstaart | 99. Kemphaan | |
| 16. Slechtvalk | 37. Zilvermeeuw | 58. Bladkoning | 79. Grote Gele Kwikstaart | 100. Duinpieper | |
| 17. Waterral | 38. Kleine Mantelmeeuw | 59. Zwartkop | 80. Witte Kwikstaart | 101. Geelgors | |
| 18. Waterhoen | 39. Visdief | 60. Goudhaan | 81. Graspieper | 102. Groenling | |
| 19. Scholekster | 40. Grote Stern | 61. Winterkoning | 82. Oeverzwaluw | 103. Pimpelmees | |
| 20. Goudplevier | 41. Drieteenmeeuw | 62. Spreeuw | 83. Kramsvogel | ||
| 21. Zilverplevier | 42. Zeekoet | 63. Beflijster | 84. Ringmus |