Vogelwacht goes Lac du Der-Chantecoq 2014

Met maar liefst 28 personen hebben we de reis gepland. We vertrekken op vrijdag 24-10 om klokslag 7 uur ’s morgens. Het is ongeveer 550 km rijden en met één tussenstop wordt dat een uur of zes rijden. Dat klopt, we komen om 13.00 uur op de plaats van bestemming aan: de camping met mobilehomes, die ongeveer een halve kilometer van het meer van Lac du Der af ligt.

Op de camping merken we dat er twee routes zijn: een via Reims en een via Metz/Nancy. Maakt allemaal niet uit, iedereen arriveert binnen een minuut of tien van elkaar op de plaats van bestemming. Als we aangekomen zijn blijkt het karakter van de reis: uitpakken en verzamelen om direct naar het meer te gaan. Met andere woorden, geen tijd verliezen. Dus we pakken braaf heel snel uit wat met zes man tegelijk in een krappe mobilehome met beleid moet gebeuren. Maar de bevolking van ons huisje is van het rustige soort, dus dat lukt zonder kleerscheuren.

Die eerste middag gaan we natuurlijk meteen naar het meer.

Het Lac du Der-Chantecoq, of gewoon Lac du Der, is een kunstmatig aangelegd meer in Frankrijk in de regio ChampagneArdenne. Het meer is in 1974 aangelegd om het water dat door de Marne stroomt te reguleren. De Marne mondt bij Parijs uit in de Seine en de aanleg van het Lac du Der was nodig om ervoor te zorgen dat het water in Parijs niet te hoog kwam en dat er toch steeds genoeg water door de Seine stroomt. Het meer is genoemd naar de vlakte waar het in ligt, de Der en het dorp Chantecoq, dat samen met twee andere dorpen door het meer onder water is komen te staan.

Terug naar de werkelijkheid van onze vogelreis. Na het uitpakken en installeren stappen we weer in de auto richting Lac. We stappen uit op de hoge dijk, die langs het hele meer loopt. Een panorama van stukken die drooggevallen zijn en die nog onder water staan. Overal zie je watervogels staan. Vooral de Grote Zilverreigers vallen op.

Het zijn er zeker een paar honderd. Kraanvogels zien we nauwelijks, die zijn ’s morgens uitgevlogen in de omgeving. Ook veel Aalscholvers, Grauwe ganzen, Meerkoeten, Futen en Kieviten. Wat beter kijkend zien we ook Wintertalingen, Wulpen en een enkele Watersnip en IJsvogel. We stappen weer in de auto om op een paar andere plekken langs het meer te kijken. Je kunt prima langs het hele meer rijden.

Nog beter fietsen, maar daar zijn we niet voor hier.

Er zijn een paar dorpjes, watersporthaventjes en strandjes, waar je kunt uitstappen.

We zien daar nog Dodaars, Krakeend, Witgat, Zwarte Ruiter en diverse Meeuwensoorten: Geelpootmeeuw, Kokmeeuw en Kleine Mantelmeeuw.

We rijden terug en doen onderweg inkopen bij een grote supermarkt voor het ontbijt, want we moeten op tijd terug zijn om het invallen van de Kraanvogels te zien. Dat is bij zonsondergang een mooi schouw- en hoorspel. Vanuit alle richtingen komen slierten en V-formaties Kraanvogels richting Lac. Mooi om hun trompettergeluid te horen en om te zien hoe ze in groepjes landen. Iemand ontdekt in de verte het silhouet van een Zeearend, die op de grond aan een maal bezig is.

Even later vliegt hij op en is het paniek in een grote omgeving. Alles vliegt op en strijkt pas neer als de Zeearend rustig is weggevlogen. We zien ook een Slechtvalk, die rustig op een kort paaltje zit. Voor roofvogels is deze omgeving en deze tijd natuurlijk een gedekte tafel. We zien ook nog twee IJsvogels, die lijken te kibbelen om iets. Maar wie weet zijn ze juist liefdevol met elkaar bezig. Watersnippen blijven altijd leuk om te zien. Het is een soort Pinokkiovogel met zijn lange snavel.

Om half zeven is het donker en is het vogelen voorbij, dus richting camping en snel door naar het restaurant, waar we om half acht verwacht worden. Dat restaurant is een minuut of tien lopen en dat doen we dus ook. Ruimte zat daar om 28 hongerige en luidruchtige Vogelwachters te ontvangen. Tafels staan gedekt en binnen een mum van tijd staat ons aperitiefje en voorgerecht klaar. Wat zet je Nederlanders voor: frietje met stoofvlees. Dat heet hier misschien anders (Boeuf Bourguignon of zo iets) maar dat maakt niet uit. Het moet voor de Franse bezoekers in het restaurant een belevenis zijn om te horen hoe we de vogeldag doornemen. We spreken af om de volgende dag ’s morgens om 7.30 uur klaar te staan voor vertrek naar de dijk. Om dat te halen is een uitgekiend schema nodig. Want tegelijk opstaan, douchen en aankleden kan niet. Of je moet je niet willen wassen en douchen, maar we zijn niet alleen rustig, maar ook een schoon volk in dit huisje. We staan om de tien minuten op en ieder krijgt tien minuten badkamertijd. Om half acht staan we paraat met ons kijkspul om de nek en op statief. Het is een kwartiertje lopen naar de dijk.

In de ochtendschemer stellen we ons op en we horen al het getrompetter.

Langzaam wordt het licht en vertrekken de Kraanvogels in groepjes.

Ook nu merk je dat ze schuw zijn. Ze vliegen best hoog, maar geen enkele groep vliegt recht over ons heen. Ze komen wel eerst op ons af, maar ze wijken dan bijna altijd uit. Het blijft een mooi gezicht en luisterspel.

Daarvoor zijn we naar hier gekomen. Terug naar de camping voor het ontbijt, dat plaatsvindt in een zaaltje van de camping.

Leo werpt zich op als ‘spek-met-ei-bakker’. Wat wil je nog meer: een lekker eitje met spek en een bakje met koffie. Het is een gezellig spektakel als 28 vogelaars aan een grote tafel samen ontbijten. Er staat een wandeling op het programma vanuit de camping.

De wandeling gaat door stukken open gebied, stukjes bos en langs twee meren met vogelhut.

Onderweg zien we bekende watervogelsoorten, maar ook Geelgors en Rode Wouw. We horen het kenmerkende kru kru kru van de Zwarte Specht, maar we krijgen hem niet te zien. Wel een Groene Specht die langdurig in een boom bleef zitten.

We lopen ook langs de Site de Chantecoq, het bekendste uitkijkpunt van het meer, waar ook een bezoekerscentrum staat.

Daar zien we een fraai staaltje samenwerking tussen Aalscholvers en Grote Zilverreigers.

De Aalscholvers zwemmen in rij in een meertje van pakweg tweehonderd meter lang en breed. De rest van de omgeving is drooggevallen. Ze drijven de vissen naar één kant en als ze bij de kant komen, vallen ze samen met de langs de kant wachtende Grote Zilverreigers aan op de vissen,die in het nauw zijn gedreven. Daarna zwemmen ze in rij weer de andere kant op en halen daar het kunstje opnieuw uit. Ook daar staan de Grote Zilverreigers weer lekkerbekkend aan de kant te wachten op het maaltje, dat hun kant wordt opgedreven. Een Aalscholver ziet er dan wel wat prehistorisch uit en hij vliegt wat onbeholpen, hij heeft in ieder geval hersens of gedragsgenen genoeg om in gesloten linie georganiseerd te vissen. Na de wandeling gaan we met de auto’s richting zuidwesten richting Lac d’Orient naar een oude watermolen, waar kans is op de Waterspreeuw. Onderweg willen we ook Kraanvogels zien op de akkers.

Dat lukt een beetje, we zien er een paar foerageren op de stoppelvelden.

Bij de watermolen krijgen we de Waterspreeuw niet te zien, wel de Grote Gele Kwikstaart, het Waterhoen, Dodaars en een blauwe IJvogelsflits. Achteraf ook wel verklaarbaar want om een Waterspreeuw te zien heb je grote stenen in het water nodig en die zijn hier niet.

Op de terugweg gaan we nog langs de kijkhut bij het Lac d’Orient en het bezoekerscentrum Maison de Parc de la Foret d’Orient.

Daar zien sommigen van ons nog een Glanskop. Als de avond valt gaan we snel weer richting dijk bij het Lac du Der naar de inval van de Kraanvogels.

Weer een machtig schouwspel in de ondergaande zon.

Twee diehards doen een poging om de Kraanvogels in het meer te tellen. De een komt tot 6.200 de ander tot 7.000 zichtbare Kraanvogels. Er zullen er nog veel meer zijn, die we niet zien, want je overziet misschien maar een kwart van het meer. De berichten zijn, dat er 150.000 onderweg zijn vanuit Rügen in Noord-Duitsland. Dus het gaat echt om heel grote aantallen. ‘s Avonds weer naar de gedekte tafel in het restaurant, met wederom aperitief en een driegangenmaal. Weer mag het Franse bezoek genieten (onder een hels kabaal) van het samen inventariseren van de vogelkijkvangst van de dag. Zondagochtend half acht wandelen we dit keer in een lichte mist naar de dijk. Daar gebeurt ook bij de vogels wat minder.

Die wachten net als wij op het verdwijnen van de mist en de komst van de zon. Als de zon doorbreekt zien we ook de eerste Kraanvogels opstijgen en vertrekken.

De oude eigenaar van de camping had verteld, dat Kraanvogels die in V-formatie wegvliegen in de omgeving gaan foerageren. En dat de groepen, die ’s morgens rond het meer cirkelen zich verzamelen om door de trekken naar het zuiden.

Na het gezamenlijke ontbijt, moeten we opruimen en de huisjes veegschoon opleveren. We hebben nog een paar uur om rond te kijken en dat doen we met de auto. We willen foeragerende Kraanvogels op de stoppelvelden zien en dat lukt ook. Maar een paar honderd meter van de camping spotten we eerst nog een Koereiger, die zich mooi laat zien tussen een aantal Charolaisrunderen.

Weer een stukje verder zien we op een akker een stuk of twintig Kraanvogels. We zijn de laatste in de rij auto’s en als we willen vertrekken bij die akker, zien we er opeens honderden boven ons in de lucht.

De andere auto’s zijn al weg, maar dit is te mooi om te laten schieten. We staan een minuut of tien ademloos te kijken naar de honderden Kraanvogels die boven ons cirkelen. Dankzij de portofoons kunnen we toch weer aansluiten. We stoppen nog bij een ‘ferme de grues’.

Daar zou je vanuit een kijkhut mooi foeragerende Kraanvogels moeten kunnen zien. Maar helaas niet een. En dan zit de reis er langzaam op. Nog een korte stop bij een dorpje aan de noordkant om vanuit een uitkijkoren het meer af te speuren.

Maar ja het is zondag en buiten het seizoen, dus die is gesloten. Dus hier eindigt de vogelreis naar het Lac du Der Chantecocq. We spreken op de terugweg nog af bij een wegrestaurant in Arlon en daar is het nog even napraten. Tegen een uur of negen zijn we terug in Uden. Met fantastische beelden van Kraanvogels, samenwerkende Aalscholvers, Zeearend, kibbelende IJsvogels en nog veel meer op ons netvlies en in ons geheugen. Zeer de moeite waard.

Op het moment dat wij er waren is er een telling door de Fransen gedaan, ze kwamen op meer dan 18.580 Kraanvogels. Een paar dagen later is er een recordaantal daar geteld van wel 200.000 exemplaren!

Waargenomen 107 soorten