Gierzwaluw, Apus apus, 17 – 18,5 cm
Herkenning
De Gierzwaluw is geen familie van de Boeren- of Huiszwaluw. Heeft een geheel zwart verenkleed met een lichte keel, lange sikkelvormige vleugels, een korte gevorkte staart en zeer korte klauwachtige pootjes. De vlucht is met snelslaande stijfgehouden vleugels. In het broedseizoen zijn Gierzwaluwen zeer luidruchtig en jagen dan krijsend in grote groepen langs de daken en zitten elkaar achterna. Brengt een groot deel van zijn leven in de lucht door. Hij drinkt en baadt zonder neer te strijken, paart in de vlucht en brengt ook de nacht vliegend door hoog in de lucht. Hij strijkt nooit vrijwillig neer en stijgt ook moeilijk weer op. Met zijn sterke klauwtjes kan hij zich aan muren vastklemmen.
Biotoop
Steden en dorpen.
Voedsel
Alle voedsel (insecten) wordt vliegend verzameld in de wijd opengesperde bek. De stijve borstelharen rondom de bek loodsen het voedsel naar binnen. Het voedsel voor de jongen wordt als een grote bal in de keelzak opgeslagen.
Broeden
Er worden paren voor het leven gevormd. De twee tot drie witte eieren worden in een ondiepe kom van plantendelen gelegd, die met speeksel aan elkaar geplakt zijn. Het is een koloniebroeder en de nesten worden in gaten en spleten onder daken van gebouwen gemaakt, ook wel in bomen of steile rotsen. Broeden ook in de aangeboden Gierzwaluwdakpannen. Broedt vaak jaren achtereen op dezelfde plaats. De kuikens kunnen bij slecht weer een periode van voedselschaarste overleven, door hun grondstofwisseling op een lager pitje te zetten (bij regen zijn er weinig vliegende insecten). De ouders gaan dan in België of Frankrijk op zoek naar betere voedselomstandigheden. De kuikens groeien niet in die periode. Bij terugkomst van de ouders (soms pas na twee weken) met de krop vol voedsel, groeien de kuikens weer verder. Ze zitten vijf tot wel acht weken in het nest, langer dan welke andere kleine vogel dan ook. Na het uitvliegen vertrekken ze al snel naar Afrika.
Aantallen in Nederland
40.000 tot 60.000 broedparen in Nederland, is echter moeilijk te inventariseren (is aanwezige vogel een broedvogel?).
Aantallen in onze omgeving
Bij ons zijn er diverse broedkolonies te vinden, met name in de bloemenwijk in Uden en in de Bitswijk. In Veghel zijn er succesvol nestkasten in de wijk Zuid geplaatst na een renovatie.
