Gekraagde Roodstaart, Phoenicurus phoenicurus, 13 - 14,5 cm
Herkenning
Deze slanke zomervogel dankt zijn naam aan de voortdurend trillende roestkleurige staart die mooi afsteekt tegen de blauwgrijze bovendelen. Ook de fel witte band op het voorhoofd en de zwarte keel zijn opvallend. Je zou bijna denken dat je met een volièrevogel te maken hebt. Het vrouwtje is veel lichter en onopvallender gekleurd, met beige keel, licht oranje buik en lichtbruine bovendelen. De zang is herkenbaar aan een lange toon en 4 á 5 korte tonen. Hij zingt vaak hoog in een dennenboom. Ook kan hij soms andere vogels imiteren. Er wordt vooral rond zonsopgang gezongen. Overwintert in Afrika, ten zuiden van de Sahara.
Biotoop
Open oude bossen, bij voorkeur loof- en gemengd bos, ook tuinen en parken.
Geluid
Let bij vermoeden van zang van de Gekraagde Roodstaart op de startnoot. Hij zingt dan meestal een inleidende noot die klinkt als "sieh" (eindigt niet scherp) en dan volgt een ingehouden strofe die wel iets lijkt op de zang van een Roodborst. Let op; in de opname klinken afwisselend de Gekraagde Roodstaart (die zelf ook nog eens de zang van een Boomkruiper imiteert) en een Fitis.
Voedsel
Ze eten graag grote vliegende insecten, die op de manier van de vliegenvanger worden gevangen.
Broeden
Omdat de Gekraagde Roodstaart vrij laat uit Afrika terugkomen, moet er nogal eens slag geleverd worden om een goede nestholte. Broeden doet hij graag in holtes van boomstronken zoals knotwilg, of in oude zwaluwnesten, oude spechtenholten, bloempotten enz. Ook nestkasten worden gebruikt maar dan wel oude en ongeverfde nestkasten. Alleen het vrouwtje verzorgt het nest en broedt in mei 6 á 7 bleekblauwe eieren uit. De jongen zijn donzige nestblijvers en worden voornamelijk met rupsen grootgebracht. Hierbij helpt het mannetje wel.
Aantallen in Nederland
19.000 tot 23.000 broedparen in Nederland. Na een afname rond 1980 recent weer toegenomen, maar het areaal in Nederland is wel kleiner gebleven, in Zuid Limburg en Noord en Zuid Holland wordt nauwelijks meer gebroed (behalve de duinen).
Aantallen in onze omgeving
In de Maashorst broeden er ongeveer 200 broedparen. Elders wordt er ook wel in bossen gebroed, maar in lagere aantallen.