Fitis, Phylloscopus trochilus, 11-12,5 cm

Fitis | Phylloscopus trochilus
Fitis | ©Peter van de Braak

Herkenning

Een onopvallend vogeltje met bruine tot grijsgroene bovendelen en een lichte borst en buik en witachtige wenkbrauwstreep. Lijkt erg veel op de Tjiftjaf. De Fitis heeft lichtbruine pootjes en de Tjiftjaf zwarte. Komt begin april terug uit midden Afrika en overal is dan zijn liedje te horen. Dit lijkt op een waterval, hij begint hoog en eindigt laag. Het is een echte zomervogel die je op het hoogtepunt van zijn zang werkelijk in ieder bosje kan horen. Na het broeden en het ruien gaat de Fitis sparen. Geen geld maar vet rondom de spieren en niet zo'n klein beetje ook, wel 5 gram, dat lijkt weinig, maar als je bedenkt dat een Fitis maar 8 gram weegt, is dat een gewichtstoename van 60 à 70%. Daar moeten wij heel wat gebakjes voor eten. In september begint dan de onrust. Kortere daglengte, hormonen en instinct drijft de vogels zuidwaarts. Er wordt vooral 's nachts gevlogen, ongeveer 300 kilometer per nacht, 10 uur non stop vliegen, 30 kilometer per uur. Zo gaan ze verder, eerst de Middellandse Zee over, proberen de vogelvangers en schieters in zuid Europa te ontwijken, dan zand en nog eens zand. Alleen de allersterkste overleven. Na twee tot drie maanden reizen komen ze in zuidelijk Afrika aan en na het winterverblijf herhaalt het hele voorbereidingsritueel zich. Weer die lange reis vol ontberingen, om weer neer te strijken in hetzelfde bosje waar hij of zij geboren is of jongen heeft grootgebracht. De heen en terugreis is ongeveer 15.000 kilometer! Wanneer de vogel geen geluid maakt en dus niet te zien is of het een Fitis of een Tjiftjaf is, noemen vogelaars hem fitjaf.

Biotoop

Open bossen, moerassen, parken en tuinen met loofbomen. De Fitis houdt van begroeiing met berken.

Geluid

Het geluid van de Fitis is telkens een korte zang die uitbundig begint, maar in mineur eindigt. "Het is nu mooi weerrrrr, maarrr het blijft niet zooo....". Er zijn moeilijk precieze woorden op te plakken, maar in het sonogram is te zien hoe telkens de strofe naar beneden gaat. De roep van de Fitis is ook te gebruiken om Fitis en Tjiftjaf uit elkaar te houden. De Fitis roept in 2 lettergrepen "hu-wiet", terwijl de Tjiftjaf een stijgende "wiet" laat horen.

Voedsel

Insecten en hun larven die ze van de bladeren oppikken.

Broeden

De Fitis broed meestal op de grond. Daar wordt een koepelvormig nestje van gras gemaakt door het vrouwtje, zij broedt ook alleen de 6 á 7 eieren uit. Bij de Fitis komt veelwijverij voor, omdat ze vroeg vertrekken en maar één a twee legsels produceren, willen de mannetjes op die manier hun kans op nageslacht vergroten. Vooral de ervaren mannetjes kunnen er soms wel drie vrouwtjes op na houden.

Aantallen in Nederland

150.000 tot 250.000 broedparen in Nederland. De aantallen nemen in Nederland, maar ook elders in Europa, af.

Aantallen in onze omgeving

De Fitis is een algemene broedvogel van onze omgeving.

Fitis | Gemaakt in de Maashorst | Gijs Vermeulen
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak
Fitis | Gemaakt in Uden | Peter van de Braak