September 2019

Na twee goede septemberjaren was het dit jaar een stuk minder. Om te beginnen hebben we heel wat minder uren geteld en dus ook minder vogels in totaal. Maar per uur hebben we ook flink minder vogels geteld. Alleen vlinders vlogen dit jaar goed. Wel hebben we meer soorten dan vorig jaar gezien (85 tegen 80).

De september-vogels

Op de 5^e september hebben we de eerste nieuwe soort van dit jaar: Engelse Kwikstaart (dat is een Gele Kwikstaart die als aparte soort geldt), misschien was dit wel de vogel die de hele zomer in de buurt van de telpost rondhing, maar dat weet je nooit, tenzij de vogel herkenbaar is (bijvoorbeeld door een ring of bijzonder kenmerk). De tweede week begint met een overvliegende Morinelplevier, die aan zijn markante roep wordt herkend. De volgende dag zien we een groep van 9 Slobeenden over komen, een dagrecord en een toename van 50 % van het aantal Slobeenden in 20 jaar tellen. In deze week horen we een Fitis zingen, wat erg laat is (Tjiftjaffen zingen wel vaker in het najaar), de vogel blijft nog enkele dagen rond de telpost hangen. De volgende zondag zien we beide soorten Roodstaart op 1 dag (Zwarte en Gekraagde) en het is leuk vlinders kijken, want er komen Koninginnepages en Oranje Luzernevlinders langs. Twee dagen later zit er een Duinpieper op de stronk vlakbij de keet. Gelukkig zijn er foto’s gemaakt, want de Roodborsttapuiten vielen ‘m lastig en hij was snel weg. Toendrarietganzen zijn dit jaar heel vroeg terug, nog nooit zagen we ze zo vroeg. Vrijdags komt er een Roodborst langs, wat pas de 11^e hier op trek is (in 20 jaar) en nog nooit zo vroeg. Elders in het land worden veel Gaaien op trek gezien maar bij ons nog niet echt. Op zaterdag worden er op de Vlagheide ’s morgens veel Gaaien geteld en het is jammer dat de post pas om 10 uur bezet is, we tellen er toch nog 122. Maar de volgende dag is het ook bij ons raak, het dagrecord wordt meer dan verdubbeld. Er komen er maar liefst 334 over. De volgende week begint ook mooi met het eerste Smelleken (laat) en de dag erop de eerste Blauwe Kiekendief van het jaar. Die dag ook nog een late Gierzwaluw en een Duinpieper, maar de volgende dag begint pas echt fantastisch met als eerste vogel van de dag een Roodkeelpieper. Twee dagen laten nog meer piepergeweld: een Grote Pieper. De dagen erna is het wat rustiger en het laatste weekend van september is behoorlijk nat. De laatste dag van september levert toch nog de eerste Kramsvogels van dit jaar op.

Engelse Kwikstaart ©Martien van Dooren

Fitis ©Martien van Dooren

Sommige soorten vliegen best goed zonder dat je het door hebt. Dat gold dit jaar bijvoorbeeld voor de Grauwe Gans, die met 409 exemplaren zijn op een na beste september had. En het was een heel vroeg groepje, maar 18 Toendraganzen is veel voor september. Ook Ooievaars vlogen in goede aantallen. Kievit en Goudplevier hebben we heel weinig geteld. Gemiddeld tellen we zo’n 400 Kieviten, dit jaar maar 6 (ze zitten we op de akkers rond de telpost, dus ze zijn er wel). Kokmeeuwen kwamen er ook weinig over, maar Kleine Mantelmeeuwen iets meer dan gemiddeld. Zoals al genoemd hebben we weer een topjaar Gaaien. Alleen in 2012 hebben we er meer in september geteld. Boomleeuweriken deden het minder dan vorig jaar, maar nog wel bovengemiddeld. De Boerenzwaluw had een minder jaar, gemiddeld circa 15.000 nu haalden we de 10.000 net niet. Huiszwaluwen daarentegen deden het wel goed, bijna 2x zoveel als gemiddeld. Vorig jaar hadden we extreem veel Zanglijsters, dit jaar heel weinig, maar er is ook nog maar 1 groep Kramsvogels en nog geen enkele Koperwiek over gekomen, dus de lijstertrek moet waarschijnlijk nog komen. Kwikstaarten zaten allemaal rond hun gemiddelde. Piepers wisselend, goede aantallen Graspiepers, maar Boompiepers de helft van het gemiddelde. Vinken moeten blijkbaar ook nog komen, iets dat wel vaker gebeurt.

Duinpieper ©Martien van Dooren

Grauwe Ganzen ©Martien van Dooren

In alle jaren dat we nu tellen is de Boerenzwaluw de meest getelde vogel in september en dat is ook dit jaar zo. Wel tellen we er meestal veel meer, dit jaar half zoveel als vorig jaar. Op plek 2 staat de Graspieper en op 3 de Huiszwaluw, waar we er veel van hebben geteld, allebei 50 % meer dan gemiddeld.

Roofvogels hebben we ook niet veel geteld. De Visarend zat net onder het gemiddelde, Wespendieven waren er erg weinig (4, sinds 2013 niet meer zo weinig). Sperwers zaten ook net onder het gemiddelde, Bruine Kiekendieven vonden we weinig, maar afgelopen twee jaar waren het er veel en dit jaar is gemiddeld. De 4 Rode Wouwen waren wel bovengemiddeld (maar met zulke kleine aantallen is dat statistisch gezien moeilijk). De 60 buizerds is heel weinig, die moeten in oktober dan maar volop komen. De Torenvalk had weer een aardig jaar met een gemiddeld aantal doortrekkers. Smelleken, Boomvalk en Slechtvalk deden het ver onder het gemiddelde.

De september-vlinders

Eens in de zoveel jaar is er een invasie van Distelvlinders in Noordwest Europa en dit jaar was er zo een. Maar de piek in terugtrek van deze soort lag in augustus. We zagen er nog wel 11, wat een mooi aantal is. De Atalanta vloog wel goed, iets boven het gemiddelde. Verder telden we 4 Koninginnepages, nog nooit zoveel in september, maar eerder dit jaar zagen we er al veel. Ook nog 7 Oranje Luzernevlinders, nadat we 3 jaar op rij er geen enkele telden! Ook dit jaar werd de Kleine Vos gemist.

Het weer in september

Ook dit jaar was september te warm: 14,8 °C is 0,4 warmer dan gemiddeld september. Met 38 mm regen was het een droge maand (gemiddeld 78) en het was weer een zonnige maand met 167 uren zon (143 gemiddeld). De twee zondagen in de tweede helft waren erg warm, met op de 22ste de warmste met 27,8 °C.

Overzicht aantallen en uren in september

Top 3 vogelsoort in september

Aantal roofvogels per soort in september